𝔚𝔥𝔶 𝔶𝔬𝔲 𝔰𝔥𝔬𝔲𝔩𝔡 𝔯𝔢𝔞𝔡 ℌ𝔬𝔯𝔯𝔬𝔯 𝔑𝔬𝔳𝔢𝔩𝔰 (𝔢𝔳𝔢𝔫 𝔦𝔣 𝔦𝔱 𝔰𝔠𝔞𝔯𝔢𝔰 𝔶𝔬𝔲)

«𝙷𝚘𝚛𝚛𝚘𝚛 𝙵𝚒𝚌𝚝𝚒𝚘𝚗 𝚜𝚑𝚘𝚠𝚜 𝚞𝚜 𝚝𝚑𝚊𝚝 𝚝𝚑𝚎 𝚌𝚘𝚗𝚝𝚛𝚘𝚕 𝚠𝚎 𝚋𝚎𝚕𝚒𝚎𝚟𝚎 𝚠𝚎 𝚑𝚊𝚟𝚎 𝚒𝚜 𝚙𝚞𝚛𝚎𝚕𝚢 𝚒𝚕𝚕𝚞𝚜𝚘𝚛𝚢, 𝚊𝚗𝚍 𝚝𝚑𝚊𝚝 𝚎𝚟𝚎𝚛𝚢 𝚖𝚘𝚖𝚎𝚗𝚝 𝚠𝚎 𝚝𝚎𝚎𝚝𝚎𝚛 𝚘𝚗 𝚌𝚑𝚊𝚘𝚜 𝚊𝚗𝚍 𝚘𝚋𝚕𝚒𝚟𝚒𝚘𝚗.»
𝕮𝖑𝖎𝖛𝖊 𝕭𝖆𝖗𝖐𝖊𝖗

✦⋆ ―✧― ⋆✦

Πριν από οτιδήποτε άλλο, θα ήθελα να αναλύσω μερικές σκέψεις μου επί του θέματος:

Σκεφτόμουν να γράψω αυτό το άρθρο εδώ και καιρό. Εδώ και πολύ καιρό. Γιατί ο τίτλος του αποτελεί μέρος μιας ερώτησης που έχω τεθεί να (αντιμετωπίσω!) πολλές φορές, κυρίως από συγγενείς και φίλους. «Γιατί Τρόμο; Γιατί όχι κοινωνικά ή αστυνομικά βιβλία;» Φυσικά, δεν διαβάζω μόνο βιβλία Τρόμου, αλλά η αγάπη μου για το συγκεκριμένο είδος υπάρχει εδώ και χρόνια. Δεν κρύβεται πια.

Εδώ θα πρέπει να τονίσω ότι δε με ενοχλούν τέτοιου είδους ερωτήσεις. Ίσα – ίσα που τις απολαμβάνω. Ειδικά όταν με ρωτάνε άνθρωποι που δεν έχουν διαβάσει ούτε ένα βιβλίο Τρόμου ή που συσχετίζουν τη Λογοτεχνία Τρόμου με τον Κινηματογράφο, γιατί μου δίνουν την ευκαιρία να μιλήσω για κάτι που αγαπώ. Αυτό όμως που με ενοχλεί (και πρέπει να το τονίσω για να δικαιώσω κι όλους εκείνους που μοιράζονται την ίδια αγάπη με εμένα – αναφέρομαι στους λάτρεις του Τρόμου που σίγουρα έχουν υποστεί ανάλογη συμπεριφορά), είναι όταν με ρωτάνε έχοντας το βλέμμα της απορίας που συνοδεύεται με ανασήκωμα φρυδιών και ύφος υπεροψίας, τύπου «για να δω, τι θα μου απαντήσεις και τι έχεις να μου πεις». Με ενοχλούν όλοι εκείνοι που χαρακτηρίζουν τους λάτρεις του Τρόμου «προβληματικούς» ή θεωρούν πως έχουν ψυχολογικά. Διότι, δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα τέτοιου είδους πεποιθήσεις.

Γνωρίζω πως υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που δεν τους αρέσει το είδος του Τρόμου και είναι απολύτως κατανοητό και σεβαστό. Δεν είναι όλα για όλους και δεν αξίζει να χαλάς τον χρόνο σου για πράγματα που θεωρείς εξαρχής ότι δεν σου ταιριάζουν. Αλλά θεωρώ πως, αφού μπαίνει κανείς στον κόπο να κρίνει ή να χαρακτηρίσει, καλό θα ήταν να μπει και στον κόπο να δοκιμάσει προτού «χλευάσει». Όμως, πέρα από αυτό, είναι κυρίως θέμα καλής συμπεριφοράς. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος στο τι αρέσει στον καθένα. Γιατί κι εμένα το είδος του Romance με αφήνει αδιάφορη, αλλά δεν θα χαρακτήριζα ποτέ τον λάτρη του συγκεκριμένου είδους σαν έναν άνθρωπο που δεν έχει αγαπηθεί ποτέ στη ζωή του και ψάχνει απελπισμένα να βρει την αγάπη σε βιβλία και ταινίες. Είναι μια αντίστοιχη, λάθος συμπεριφορά. Όπως δεν είναι σωστό να κρίνεται ένας άνθρωπος από το χρώμα του δέρματός του, από τον τρόπο που ντύνεται, από τα κιλά που κουβαλάει κι από την σεξουαλική του προτίμηση, έτσι δε μπορεί να κρίνεται κι από τα βιβλία που διαβάζει ή τα χόμπι που τον συναρπάζουν. Ας κρατήσουμε λίγο επίπεδο, παρακαλώ!

❧

Ξεκίνησα να διαβάζω βιβλία Τρόμου όταν ήμουν έφηβη. Ο συγγραφέας που με μύησε στο είδος, όπως έχω ξαναπεί, ήταν ο Stephen King. Κι ενώ συνέχισα να διαβάζω με μεγάλη απόλαυση και να ανακαλύπτω νέους συγγραφείς και υποκατηγορίες του είδους, ανακάλυψα πως η Λογοτεχνία Τρόμου συγκαταλέγεται – μαζί με άλλα αγαπημένα είδη – στην «Παραλογοτεχνία». Ένας προσδιορισμός που λανθασμένα έχει επικρατήσει περισσότερο ως αρνητικός. Σαν κάτι όχι και τόσο ουσιώδες, σίγουρα χαμηλότερης ποιότητας, νουβέλες που αποσκοπούν μονάχα στην παροδική απόλαυση της αίσθησης του φόβου και της ανατριχίλας. Νιώθω λοιπόν την ανάγκη να δώσω μια απάντηση σε αυτό, με σκοπό – γιατί όχι; – να μειώσω έστω και στο ελάχιστο αυτή την πεποίθηση αλλά και να υποστηρίξω την αντίθετη άποψη.

Πως μπορεί κανείς, τόσο ματαιόδοξα κι ίσως επιπόλαια, να κρίνει και να θεωρεί πως κάποια είδη Λογοτεχνίας είναι ανώτερα από κάποια άλλα; Πιστεύω πως σε κάθε είδος μπορεί κανείς να εντοπίσει το επιφανειακό ή το κακογραμμένο βιβλίο και το βιβλίο που γράφτηκε απλώς για να πουλήσει. Όπως, αντιστοίχως, μπορεί κανείς να εντοπίσει βιβλία που αφυπνίζουν το μυαλό των αναγνωστών, βιβλία άκρως απολαυστικά, γεμάτα ουσία, μηνύματα και λόγο ύπαρξης. Όμως, όχι, δεν πιστεύω πως τέτοια βιβλία κατέχει μονάχα π.χ. η Κλασική Λογοτεχνία. Προσωπικά, μεγάλωσα με Κλασική Λογοτεχνία και συνεχίζω να διαβάζω, όπως διαβάζω και Επιστημονικής Φαντασίας, Φαντασίας, Ρομαντικά και Αστυνομικά. Ως εκ τούτου, έχω μάθει να αντιμετωπίζω όλα τα είδη Λογοτεχνίας το ίδιο. Δηλαδή, ως βιβλία που έχουν σκοπό να με ψυχαγωγήσουν κι ίσως καταφέρουν να με διδάξουν κάτι. Ανεξαρτήτως είδους.

❧

Επίσης, υπάρχει και το άλλο παράδοξο. Η σύγκριση ή η πεποίθηση πως η Λογοτεχνία Τρόμου είναι όπως ο Κινηματογράφος Τρόμου. Θα πρέπει να καταλάβουμε πως αναφερόμαστε σε δύο διαφορετικές μορφές Τέχνης. Στις σελίδες ενός βιβλίου, δεν υπάρχει το οπτικοακουστικό μέσο. Δεν υπάρχουν απότομες εναλλαγές σκηνών, ούτε jumpscares και δεν υπάρχει αυξομείωση ήχου. Στις σελίδες ενός βιβλίου υπάρχουν μόνο λέξεις, φράσεις και παράγραφοι. Όλα τυπωμένα πάνω σε λευκό χαρτί. Αν ο συγγραφέας γνωρίζει καλά την Τέχνη της Συγγραφής, ίσως μπορέσει να σε βυθίσει στην ανάλογη ατμόσφαιρα, να σε κάνει να ταυτιστείς με τον κεντρικό ή και με άλλους χαρακτήρες και να σε κάνει να νιώσεις πως είσαι μέρος της ιστορίας. Όπως συμβαίνει σε όλα τα είδη Λογοτεχνίας. Όμως, κακά τα ψέμματα, μια έντυπη ιστορία Τρόμου, όσο καλογραμμένη κι αν είναι, δε θα σε κάνει ποτέ να πεταχτείς από το σημείο που κάθεσαι. Το χειρότερο που θα σου προκαλέσει, είναι ανατριχίλα ή θα σε κάνει να νιώσει κάπως άβολα, προς στιγμήν. Αυτό και τίποτε άλλο. Οπότε, οποιαδήποτε συσχέτιση αυτών των δύο μορφών Τέχνης είναι μάλλον λάθος.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, που μπορώ να δώσω, είναι η ταινία «Εξορκιστής». Μία από τις καλύτερες και πιο κλασικές ταινίες Τρόμου, ασχέτως αν θεωρείται από κάποιους υπερεκτιμημένη. Προσωπικά, αν και την είδα έφηβη, με στοίχειωσε με έναν ανεπανάληπτο τρόπο που με ανάγκασε να μη δω άλλες ταινίες Τρόμου για τα επόμενα δύο χρόνια. Όταν όμως διάβασα το βιβλίο, αυτό που αντιλήφθηκα ήταν το πόσο διαφορετικό και, ταυτόχρονα ίδιο, ήταν με την ταινία. Το πόσο μεγάλη μελέτη κι έρευνα είχε κάνει ο William Peter Blatty γύρω από τα ψυχικά φαινόμενα, όλα ήδη μελετημένα και εμπεριστατωμένα από την ίδια την επιστήμη, προκειμένου να αποδώσει εντονότερα το στοιχείο του Τρόμου στο τέλος της ιστορίας. Η κατάληξη ήταν να αισθανθώ, στο μεγαλύτερο μέρος της ανάγνωσης, πως διάβαζα ένα ερευνητικό βιβλίο ψυχολογίας. Με ρωτάτε αν το βρήκα ενδιαφέρον; Δεν ήθελα να τελειώσει. Με ρωτάτε αν με τρόμαξε; Όχι, αλλά είχε σκηνές που με έκαναν να ανατριχιάσω. Πολύ. Με ρωτάτε αν με τρόμαξε όσο η ταινία; Ούτε κατά διάνοια. Κι όταν το βιβλίο τελείωσε, έκλαιγα επί μισή ώρα σπαραχτικά και κατέληξα να το κατατάξω στο δεύτερο καλύτερο βιβλίο Τρόμου που έχω διαβάσει μέχρι στιγμής. Όμως, όχι. Αν και η ταινία ήταν πιστή στο βιβλίο, δε θα μπορούσε να αποδοθεί περαιτέρω σύγκριση. Όπως προανέφερα, πρόκειται για διαφορετικές μορφές Τέχνης.

✦⋆ ―✧― ⋆✦

Αφού λύθηκαν, πιστεύω, κάποια ζητήματα περί διαχωρισμού και συσχέτισης μεταξύ των ειδών Λογοτεχνίας, αλλά και μεταξύ Λογοτεχνίας και Κινηματογράφου Τρόμου, ας μιλήσω για τον Τρόμο καθαυτό. Η σωστή ερώτηση, λοιπόν, δεν είναι «Γιατί εγώ διαβάζω Horror», αλλά «Γιατί το Horror έχει αγαπηθεί, δεκαετίες τώρα, τόσο πολύ είτε στη Λογοτεχνία είτε στον Κινηματογράφο». Άραγε, μήπως αυτό, από μόνο του, δείχνει κάτι;

Ας απαντήσω με τα λόγια του αείμνηστου H.P. Lovecraft:

«𝚃𝚑𝚎 𝚘𝚕𝚍𝚎𝚜𝚝 𝚊𝚗𝚍 𝚜𝚝𝚛𝚘𝚗𝚐𝚎𝚜𝚝 𝚎𝚖𝚘𝚝𝚒𝚘𝚗 𝚘𝚏 𝚖𝚊𝚗𝚔𝚒𝚗𝚍 𝚒𝚜 𝚏𝚎𝚊𝚛, 𝚊𝚗𝚍 𝚝𝚑𝚎 𝚘𝚕𝚍𝚎𝚜𝚝 𝚊𝚗𝚍 𝚜𝚝𝚛𝚘𝚗𝚐𝚎𝚜𝚝 𝚔𝚒𝚗𝚍 𝚘𝚏 𝚏𝚎𝚊𝚛 𝚒𝚜 𝚏𝚎𝚊𝚛 𝚘𝚏 𝚝𝚑𝚎 𝚞𝚗𝚔𝚗𝚘𝚠𝚗.»

Για εμένα, μέσα σε αυτή τη φράση, συμπεριλαμβάνεται όλη η αλήθεια που κουβαλάει η ιστορία της ανθρωπότητας. Ο φόβος! Αυτή είναι η απάντηση. Το παλαιότερο και δυνατότερο συναίσθημα του ανθρώπου. Λυπάμαι αν σας απογοητεύω, ρομαντικοί φίλοι μου, αλλά δεν είναι η αγάπη. Είναι ο φόβος. Ο φόβος είναι εκείνος που ώθησε τον άνθρωπο να εξελιχθεί για να μην εξαλειφθεί. Ο φόβος τον ώθησε να παλέψει για την επιβίωσή του, ο φόβος του ανεξήγητου τον έκανε να πλάσει τους Θεούς και τους Δαίμονες, ο φόβος του θανάτου εμπλούτισε τη φαντασία του με δεισιδαιμονίες και προλήψεις και ο φόβος μας επηρεάζει ασυνείδητα, μέχρι σήμερα, στις όποιες αποφάσεις καλούμαστε να πάρουμε στην καθημερινότητά μας. Το συναίσθημα του Φόβου είναι αυτό που μας ορίζει.

Όλοι εκείνοι που χλευάζουν τα πλάσματα της Νύχτας και της φρίκης ως κάτι ποταπό, όπως τον Βρικόλακα, τον Λυκάνθρωπο, τον Νεκροζώντανο, το Τσουπακάμπρα, τα Πνεύματα και κάθε λογής στοιχειά, είναι όντα μυθικά, δημιουργήματα της λαϊκής φαντασίας που όχι απλώς έχουν πάρει μορφή, αλλά έχουν αποκτήσει και μεθόδους εξόντωσης ή προστασίας. Υπάρχουν για να δώσουν ενσάρκωση στον φόβο, σε αυτό το ζοφερό συναίσθημα, γιατί είμαστε πολύ δειλοί να αντικρίσουμε με θάρρος το άγνωστο και το αόρατο. Πρέπει να μπορούμε να βλέπουμε αυτό που φοβόμαστε, προκειμένου να μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε. Κι αυτή ακριβώς είναι η ουσία ύπαρξης του είδους του Τρόμου.

❧

Σε έναν κόσμο που τον δεχόμαστε ως πραγματικό, ο τρόμος έχει χτυπήσει άπειρες φορές την πόρτα της ανθρωπότητας. Εγκληματικά πειράματα, μαζικές θρησκευτικές αυτοκτονίες, πυρηνικά ατυχήματα, πόλεμοι και γενοκτονία αποτελούν τις μεγαλύτερες πηγές τρόμου, που καταλήγουν στο συμπέρασμα πως, τελικά, το τέρας της φρίκης και της οδύνης δεν είναι άλλος παρά ο ίδιος ο άνθρωπος. Και φυσικά θα ήταν μεγάλη παράβλεψη από μέρους μου να μην αναφέρω τον τρόμο που βιώνουν μικρές κοινότητες διαφόρων χωρών, λόγω κοινωνικής διαστρωμάτωσης ή οποιουδήποτε άλλου διαχωρισμού, αλλά και πολύς κόσμος μέσα στα ίδια του τα σπίτια. Ψυχολογική και σωματική κακοποίηση, χειραγώγηση, κάθε λογής απώλεια και πένθος, φοβίες, εμμονές και ψυχολογικά τραύματα. Όταν, λοιπόν, βιώνουμε ήδη πραγματικό τρόμο και φόβο στην καθημερινότητά μας, τι μας κάνει να χλευάζουμε τον φανταστικό;

Ο σκοπός ύπαρξης του Τρόμου δεν είναι άλλος παρά η ίδια η αντιμετώπισή του. Η ουσία και το νόημα είναι η επιβίωση. Όπως ξέρουμε ότι ο Βρυκόλακας εξοντώνεται με σκόρδα και παλούκωμα στην καρδιά κι ο λυκάνθρωπος με σφαίρα από ασήμι, όπως ξέρουμε ότι δεν πρέπει να κατέβουμε στο κελάρι όταν ακούσουμε έναν απόκοσμο ήχο από εκεί κάτω και γελάμε με την πρωταγωνίστρια μιας κακής ταινίας Τρόμου που «θέλει και τα παθαίνει» όταν αρχίζει να κατεβαίνει αργά τις σκάλες του υπογείου, έτσι λοιπόν το είδος του Τρόμου σου μαθαίνει – υποσυνείδητα κι ασυνείδητα – να αντιμετωπίζεις τους κινδύνους. Όχι, δεν διατρέχουμε κίνδυνο από Βρικόλακα ή Λυκάνθρωπο αλλά, όπως αυτά τα πλάσματα συμβολίζουν τον φόβο που μας διακατέχει, έτσι και οι μέθοδοι αντιμετώπισής τους συμβολίζουν τα μέσα καταπολέμησης των όποιων προβλημάτων μας.

Και μαθαίνουμε με τον πιο απλό, εκ του ασφαλούς, τρόπο: ξαπλωμένοι στο ζεστό κρεβάτι μας, διαβάζοντας ένα βιβλίο Τρόμου ή καθισμένοι στον καναπέ του σπιτιού μας βλέποντας μια ταινία. Και στο τέλος της ιστορίας, σχεδόν πάντα, επέρχεται η νίκη και η προσωπική δικαίωση.

❧

Με λίγα λόγια, ο Τρόμος μας αφυπνίζει. Οξύνει τις αισθήσεις μας. Μας κρατάει σε εγρήγορση. Μας υπενθυμίζει πως ο κίνδυνος παραμονεύει σε κάθε στροφή και πως μπορεί να πεταχτεί μπροστά μας ξαφνικά. Αλλά εμείς το ξέρουμε και δεν θα βρεθούμε προ εκπλήξεως. Μας κάνει να έχουμε «το πάνω χέρι». Μας ενδυναμώνει ψυχικά και μας οπλίζει με θάρρος. Μας θρέφει, προκειμένου να παραμείνουμε αλώβητοι στην όποια δυσκολία.

Πάντα πίστευα πως οι μεγαλύτεροι φόβοι του ανθρώπινου γένους, είναι η μοναξιά κι ο θάνατος. Αγαπάμε και μαθαίνουμε να συνυπάρχουμε για να μην νιώθουμε μόνοι και συνεχώς φοβόμαστε για τον θάνατο των αγαπημένων μας προσώπων ή και του εαυτού μας. Όσο κι αν δεν θέλουμε να σκεφτόμαστε αυτά τα δυσάρεστα θέματα, αυτά είναι πάντα εκεί και ξεπηδούν μπροστά στα μάτια μας με κάθε τρόπο.

Όταν χτυπήσει το τηλέφωνο αργά το βράδυ, θα ξυπνήσουμε με φόβο στην καρδιά γιατί σχεδόν ξέρουμε πως κάτι κακό συνέβη. Όταν αφήνουμε το παιδί μας να βγει βόλτα κι έχει περάσει η ώρα που είχαμε συμφωνήσει να επιστρέψει, ο φόβος πάλι έρχεται για να σπείρει στο μυαλό μας τις πιο μακάβριες σκέψεις. Όταν περπατάμε στους διαδρόμους ενός νοσοκομείου, ενώ ακούμε τα βήματά μας να ηχούν στα κρύα πλακάκια, ρίχνουμε κλεφτές ματιές στα κρεβάτια του πόνου κι ένας απροσδιόριστος αέρας αγωνίας μας θερίζει καθώς προσπερνάμε. Όταν ξαπλώνουμε το βράδυ να κοιμηθούμε, φροντίζουμε τα πόδια μας να είναι καλά σκεπασμένα γιατί, παρόλο που ξέρουμε ότι δεν υπάρχει τέρας κάτω από το κρεβάτι, εμείς οφείλουμε να το κάνουμε για να νιώσουμε ασφαλείς. Κι είμαστε εμείς οι ίδιοι που, στην Εθνική Οδό, αργά το βράδυ, όταν καταλάβουμε πως έχει γίνει ατύχημα λίγο πιο πέρα, αναρωτιόμαστε τι ακριβώς έχει συμβεί και χαμηλώνουμε ταχύτητα, καθώς περνάμε από δίπλα, για να δούμε. Γιατί, παρόλο που μας διακατέχει εκείνο το περίεργο συναίσθημα περιέργειας κι αποστροφής, εμείς νιώθουμε την ανάγκη να το κάνουμε. Και κοιτάζουμε με γυάλινα μάτια. Πως εξηγούνται, λοιπόν, όλα αυτά;

Ο φόβος θα υπάρχει για πάντα μέσα μας. Η πρόκληση είναι να μην τον αφήσουμε ποτέ να μας σκεπάσει με τον κρύο μανδύα του, αλλά να μάθουμε να τον χρησιμοποιούμε σαν όπλο. Τι πιο υγιές από το να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τους προσωπικούς μας δαίμονες; Τι ζωή μπορεί να ζει κανείς όταν τους αποφεύγει, ζώντας διαρκώς σαν κυνηγημένος;

Είμαστε όπως ο κεντρικός χαρακτήρας, ενός βιβλίου Τρόμου, που ακούει έντονα ξυσίματα πίσω από την εξώπορτα του σπιτιού του. Ενώ διαβάζουμε, ξέρουμε πως, μερικές σελίδες αργότερα, θα κληθεί να αντιμετωπίσει το τέρας έξω από την πόρτα. Όπως ο χαρακτήρας, έτσι κι εμείς, δε μπορούμε να αποφεύγουμε για πάντα τον εχθρό. Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στο σημείο της ιστορίας όπου το τέρας μπουκάρει με δύναμη στο σπίτι και τρώει τον κεντρικό χαρακτήρα, επειδή δεν βρήκε ποτέ το θάρρος να παλέψει. Αυτό δεν θα ήταν ποτέ ένα καλό βιβλίο Τρόμου.

Ο χαρακτήρας θα πρέπει να ετοιμαστεί για μάχη. Για τη μεγαλύτερη μάχη της ζωής του. Να αφουγκραστεί, να ζυγίσει τον κίνδυνο και να ελέγξει τον χώρο διακριτικά. Να προσπαθήσει να ξεγελάσει τον εχθρό. Να γίνει εκείνος ο κίνδυνος στην στροφή! Επειδή, μόνο έτσι θα μπορέσουμε κι εμείς να καταπολεμήσουμε και να τους ξεπεράσουμε τους προσωπικούς μας δαίμονες. Μόνο έτσι θα ζήσουμε πραγματικά ελεύθεροι. Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι δε μπορούμε να τους αποφεύγουμε για πάντα και όταν θα γυρίσουμε να τους κοιτάξουμε κατάματα. Αλλά θα χρειαστεί θάρρος. Θα χρειαστεί αντοχή. Θα απαιτηθεί πόνος κι ένταση. Ίσως κλάψουμε. Ίσως ουρλιάξουμε. Όμως, στο τέλος, στο τέλος.. θα πάρουμε μια μεγάλη, βαθιά ανάσα και θα αντικρίσουμε ξανά την ζωή. Κι αυτή τη φορά, ως νικητές!

Γι’ αυτό συνεχίστε ή ξεκινήστε να διαβάζετε βιβλία Τρόμου. Γιατί διδάσκουν τη ζωή και την αλήθεια. Είναι τρομαχτική, ναι. Αλλά ποια από τις δύο αυτές έννοιες δεν είναι;